به نقل از «ایران اکونومیست»

نگاهی به سرنوشت فضاپیماهایی که به دورترین نقاط منظومه شمسی فرستاده شدند

تاریخ انتشار: ۱۱ دی ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۷۳۸۲۵۳

فضاپیماهایی که به اعماق فضا سفر می‌کنند، نقش مهمی را در درک منظومه شمسی و جهان فراتر از آن بر عهده دارند. در این گزارش به بررسی فضاپیماهایی می‌پردازیم که به دورترین نقاط منظومه شمسی فرستاده شدند.

به گزارش ایران اکونومیست و به نقل از اسپیس، انسان‌ها از زمان پرتاب فضاپیمای «پایونیر۱۰»(Pioneer 10) در سال ۱۹۷۲، ۵۰ سال است که فضاپیماهایی را به اعماق فضا پرتاب می‌کنند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

ما اکنون پنج فضاپیما داریم که یا به لبه‌های منظومه شمسی رسیده‌اند یا به سرعت به آن نزدیک می‌شوند. این فضاپیماها، پایونیر۱۰، «پایونیر۱۱»، «وویجر۱»(Voyager 1) ، «وویجر۲» و «نیوهورایزنز»(New Horizons) هستند.

بیشتر این کاوشگرها از مرگ مورد انتظار خود سرپیچی کرده‌اند و هنوز مدت‌هاست که فراتر از برنامه‌های ماموریت اصلی عمل می‌کنند. این فضاپیماها در ابتدا برای کشف سیارات همسایه ما برنامه‌ریزی شده بودند اما اکنون در حال بررسی نقاط منحصربه‌فردی بیرون از منظومه شمسی هستند که در سال ۲۰۲۲ به میزان زیادی رسیده‌اند.

وویجر ۱ و ۲

امسال ماموریت‌های وویجر سالگرد بسیار ویژه‌ای را جشن گرفتند. این جشن سالگرد ۴۵ سال عملیات بود. این دو فضاپیما به درک ستاره‌شناسان از منظومه شمسی کمک زیادی کرده‌اند؛ از پروازهای نزدیک به سیارات بیرونی گرفته تا بررسی دورترین نقاط دسترسی انسان در فضا.

پروژه اصلی آنها در حال حاضر کاوش در جایی است که تأثیر خورشید به پایان می‌رسد و تأثیرات سایر ستارگان آغاز می‌شود. وویجر۱ در سال ۲۰۱۲ و وویجر۲ در سال ۲۰۱۸ از «هلیوپوز»(Heliopause) عبور کرد. هلیوپوز، مرزی است که در آن تاثیر مهم جریان ذرات خورشید متوقف می‌شود.

«لیندا اسپیلکر»(Linda Spilker)، دانشمند پروژه وویجر و دانشمند سیاره‌شناسی در «آزمایشگاه پیش‌رانش جت»(JPL) ناسا، در مصاحبه با اسپیس گفت: وویجر۱ اکنون به مدت یک دهه در فضای میان‌ستاره‌ای بوده است. ماموریت آن هنوز هم ادامه دارد و همچنان قوی است.

گروه ماموریت امسال با یک مشکل بزرگ روبه‌رو شدند و آن زمانی بود که فضاپیما ارسال اطلاعات مبهم را در مورد مکان خود آغاز کرد. مهندسان علت را پیدا کردند و دریافتند که فضاپیما از سخت‌افزار رایانه‌ای بدی استفاده کرده است. بدین ترتیب، آنها عملیات را بازیابی کردند.

در هر حال، وقوع چنین حوادثی در مورد یک فضاپیمای کهنه قابل انتظار است. این گروه، منبع تغذیه فضاپیما را نیز مدیریت می‌کنند که هر سال با افزایش ناکارآمدی ژنراتورهای رادیواکتیو کاوشگرها کاهش می‌یابد. امسال، پرسنل مأموریت سیستم‌های گرمایشی را خاموش کردند و تعدادی از تجهیزات علمی را در محیط سرد و خشن فضا گرم نگه داشتند. آنها در کمال تعجب دریافتند که این تجهیزات هنوز هم به خوبی کار می‌کنند.

دوربین‌ها ممکن است دهه‌ها پیش خاموش شده باشند اما سایر تجهیزات این فضاپیماها در حال جمع‌آوری داده‌های مربوط به پلاسما و میدان‌های مغناطیسی خورشید در فاصله‌ای بسیار دور از خود آن هستند. از آنجا که پیمودن این مسیر طولانی برای ذرات باد خورشیدی زمان می‌برد، مشاهدات از راه دور به دانشمندان امکان می‌دهند تا ببینند که تغییرات خورشید چگونه در سراسر کیهان منتشر می‌شوند.

لبه‌های منظومه شمسی نیز همیشه پر از شگفتی بوده‌اند. منطقی است که با دور شدن از مرکز منظومه شمسی، پلاسمای خورشید بیشتر پراکنده‌ و پخش ‌شود اما در واقع، وویجرها پس از عبور از هلیوپوز، با پلاسمای بسیار متراکم‌تری روبه‌رو شده‌اند. ستاره‌شناسان هنوز در مورد این موضوع گیج هستند.

اسپیلکر گفت: بسیار شگفت‌انگیز است که حتی پس از گذشت این همه زمان، ما همچنان شاهد تأثیر خورشید در فضای میان‌ستاره‌ای هستیم. من مشتاقانه منتظر ادامه فعالیت وویجر هستم که شاید به پنجاهمین سالگرد خود برسد.

پایونیر ۱۰و ۱۱

فضاپیمای پایونیر به دلیل نقشی که به عنوان یک فضاپیمای پیشگام دارد، از جایگاه ویژه‌ای در تاریخ فضا برخوردار است. با وجود این، فضاپیماهای ۵۰ ساله پایونیر غیرعملکردی هستند زیرا پایونیر۱۰ ارتباطات خود را در سال ۲۰۰۳ از دست داد و پایونیر۱۱ نیز از آخرین تماس خود در سال ۱۹۹۵ تاکنون سکوت کرده است.

در هر حال، هر دوی این فضاپیماها نشانه‌هایی از حضور بشریت در منظومه شمسی به شمار می‌روند و حتی اگر ما دیگر دستوری برای آنها ارسال نکنیم، همچنان به سفر خود ادامه می‌دهند. هنگامی که یک فضاپیما در مسیری بیرون از منظومه شمسی قرار می‌گیرد، متوقف نمی‌شود؛ مگر اینکه چیزی مسیر آن را تغییر دهد.

نیوهورایزنز

نیوهورایزنز، کوچکترین عضو این ماموریت‌های پیشگامانه به شمار می‌رود که در سال ۲۰۰۶ به فضا پرتاب شده است. این کاوشگر پس از انجام دادن پرواز معروف خود از نزدیک سیاره پلوتو در سال ۲۰۱۵، با سرعتی بی‌سابقه از منظومه شمسی فاصله گرفته و قرار است در حدود سال ۲۰۴۰ به هلیوپوز برسد.

نیوهورایزنز نه تنها ماموریت اصلی خود را به پایان رسانده است، بلکه در سال ۲۰۱۹ به عنوان نخستین گسترش مأموریت خود، پرواز از نزدیک یک جرم کوچک‌تر موسوم به «آلتیما ثولی»(Arrokoth) را در «کمربند کویپر»(Kuiper Belt) با موفقیت به پایان رساند. در اوایل سال جاری، این فضاپیما در حالت خواب زمستانی قرار گرفت زیرا ماموریت طولانی آن هنوز تایید نشده بود اما اکنون گروه پژوهشی با هیجان در حال حرکت کردن به سمت «دومین ماموریت توسعه‌یافته کمربند کویپر»(KEM۲) نیوهورایزنز هستند. اگرچه فضاپیما تا اول مارس ۲۰۲۳ به خواب زمستانی خواهد رفت اما ماموریت KEM۲ از اول اکتبر آغاز شد.

ویدئوی زیر، انیمیشنی از پرواز بر فراز پلوتو را در سالگرد کاوشگر نیوهورایزنز نشان می‌دهد.

About Nastooh.ir

گروه ماموریت برای مشاهدات جدید و هیجان‌انگیز آماده می‌شوند. آنها آماده هستند تا با کمک تجهیزاتی بسیار پیشرفته‌تر از آنچه وویجرها در دهه ۱۹۷۰ حمل می‌کردند، از نیوهورایزنز به عنوان یک رصدخانه در منظومه شمسی دوردست استفاده کنند و دیدگاهی را ارائه دهند که ما نمی‌توانیم آن را روی زمین به دست آوریم.

«بانی بوراتی»(Bonnie Burrati)، دانشمند سیاره‌شناسی در آزمایشگاه پیش‌رانش جت ناسا و از اعضای گروه نیوهورایزنز، مشتاقانه منتظر دیدن مناظر جدیدی از اجرام کمربند کویپر و تکه‌های یخ و سنگ فراتر از نپتون است.

بوراتی گفت: موقعیت منحصربه‌فرد نیوهورایزنز در بیرون از منظومه شمسی، زوایای جدیدی را برای نگاه کردن به اجرام کمربند کویپر فراهم می‌کند. دیدگاه‌های گوناگون می‌توانند به ستاره‌شناسان درباره ناهمواری سطوح اجرام براساس نحوه پراکندگی نور و ایجاد سایه روی آنها توضیح دهند.

«لزلی یانگ»(Leslie Young)، دانشمند سیاره‌شناسی «موسسه تحقیقاتی جنوب غربی»(SwRI) در کلرادو می‌خواهد از این فضاپیما برای داشتن یک نگاه جدید به چیزی نزدیک‌تر به خانه استفاده کند. هدف او، غول‌های یخی اورانوس و نپتون هستند. دیدگاه منحصربه‌فرد نیوهورایزنز، اطلاعاتی را در مورد چگونگی پراکنده شدن نور در جو سیارات در اختیار دانشمندان قرار می‌دهد. این اطلاعات را نمی‌توانیم از روی زمین به دست آوریم زیرا نمی‌توانیم اورانوس و نپتون را از آن زاویه ببینیم. دانشمندان سیاره‌شناسی، مشتاق کسب اطلاعات بیشتر در مورد این سیارات هستند؛ به ‌ویژه که ناسا برنامه‌ریزی یک ماموریت جدید را برای بازدید از اورانوس آغاز کرده است.

وقتی فضاپیما از خواب زمستانی بیدار می‌شود، از «صخره کویپر»(Kuiper cliff) می‌گذرد؛ جایی که دانشمندان در حال حاضر باور دارند گروه بزرگ‌تری از اجرام کمربند کویپر را در خود جای داده است. «برایان هولر»(Bryan Holler)، ستاره‌شناس «موسسه علوم تلسکوپ فضایی»(Stsci) در مصاحبه با اسپیس گفت: وقتی به منظومه‌های ستاره‌ای دیگر نگاه می‌کنیم، قرص‌های باقی‌مانده را می‌بینیم که تا فواصل بسیار بزرگ‌تری از ستارگان میزبان خود گسترش می‌یابند.

ماموریت گسترده بعدی حتی فراتر از حوزه اصلی علوم سیاره‌ای نیوهورایزنز خواهد رفت. این فضاپیما اکنون اندازه‌گیری‌های بهتری را در مورد پیش‌زمینه نور و پرتوهای کیهانی در فضا ارائه می‌دهد، توزیع غبار را در سراسر منظومه شمسی ما ردیابی می‌کند و به‌ عنوان مکمل فضاپیماهای وویجر، اطلاعات مهمی را در مورد تأثیر خورشید به دست می‌آورد. از آنجا که سه فضاپیمای دوردست در جهت‌های جداگانه‌ای در حال حرکت هستند، به ستاره‌شناسان امکان می‌دهند که بی‌نظمی‌های موجود در ساختار منظومه شمسی را ترسیم کنند.

در مورد نیوهورایزنز، نشانه‌ها حاکی از این هستند که این فضاپیما قدرت کافی را برای دوام آوردن در دهه ۲۰۴۰ و احتمالا پس از آن خواهد داشت و هر سال، ۴۸۰ میلیون کیلومتر دورتر در این قلمروی ناشناخته حرکت خواهد کرد.

 

منبع: خبرگزاری ایسنا برچسب ها: فضاپیما ، منظومه شمسی ، وویجر ، پایونیر ، نیوهورایزنز

منبع: ایران اکونومیست

کلیدواژه: فضاپیما منظومه شمسی وویجر پایونیر نیوهورایزنز منظومه شمسی ستاره شناسان کمربند کویپر سیاره شناسی ما اکنون

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۷۳۸۲۵۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ساز و کار عضویت کامل فلسطین در سازمان ملل چگونه است؟

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: جلسه شورای امنیت سازمان ملل در مورد عضویت کامل فلسطین در این سازمان در ۱۵ آوریل برگزار شد. در این جلسه ۱۲ عضو شورا به عضویت فلسطین رای مثبت دادند و این تنها دولت آمریکا بود که با رای منفی خود مانع تصویب قطعنامه عضویت شد. این در حالی است که طبق موازین حقوق بین‌الملل از جمله حق تعیین سرنوشت، فلسطینی‌ها می‌توانند به عنوان یک دولت در جامعه بین‌المللی حضور داشته باشند و از امکانات آن نیز در چارچوب حقوق و تکالیف بین‌المللی دولت‌ها بهره‌مند شوند.

رسمیت حق تعیین سرنوشت فلسطینیان در ترتیبات نهادی بین‌المللی

از دهه ۱۹۷۰ میلادی حق تعیین سرنوشت در زمره قواعد حقوق بشر درآمد و در قلمرو داخلی کشورها نیز در ارزیابی مشروعیت حکومت‌ها بدان استناد می‌شود. حق تعیین سرنوشت عبارت است از حق کلیه مردم برای تعیین آینده سیاسی خود و تعقیب توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آزادانه. تعیین سرنوشت حقی است بنیادین که بدون آن سایر حقوق نمی توانند به طور کامل محقق شوند؛ تعیین سرنوشت فقط یک اصل نیست، بلکه مهمترین حق در حقوق بشر است و پیش شرط برای اعمال همه حقوق و آزادی های فردی است.

این حق در حقوق بین الملل، از جنبه‌های فردی و جمعی برخوردار است. به جنبه فردی در ماده ۲۵ میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی اشاره شد و مواد اول و ۵۵ منشور ملل متحد نیز جنبه جمعی این حق را مورد تاکید قرار داده اند. بنابراین آنچه مردم فلسطین را از حق تعیین سرنوشت برخوردار کرده، ملت بودن آنان است.

مردم فلسطین هم تعلق خود را به یک ملت واحد و مستقل باور دارند و هم از ویژگی‌های عینی مشترک مانند تاریخ مشخص در سرزمینی معین با فرهنگی متمایز، حداقل از زمان تجزیه امپراتوری عثمانی برخوردارند. تعلق فلسطینیان به یک ملت واحد در منشور ملی فلسطین به صورت هویت فلسطینی و ملت عرب فلسطین و اینکه آنها شهروندان عربی هستند انعکاس یافته است. تعلق داشتن فلسطینیان به یک ملت مستقل و برخورداری از حق تعیین سرنوشت در میثاق جامعه ملل و قطعنامه‌های مجمع عمومی رسمیت یافته است.

در ۲۹ نوامبر ۲۰۱۲ میلادی مجمع عمومی سازمان ملل در قطعنامه ۱۹۶۷، با ۱۳۸ رای موافق و ۹ رای مخالف فلسطین را به صورت دوفاکتو به منزله کشور به رسمیت شناخت و موقعیت آن را از نهاد ناظر غیرعضو به دولت ناظر غیرعضو تغییر داد. حال آنکه هنوز سرزمین‌های فلسطینی در اشغال نظامی قرار داشتند. در نهایت مجمع عمومی در ۱۸ دسامبر ۲۰۱۴ میلادی با تصویب قطعنامه‌ای با ۱۸۰ رای موافق حق تشکیل کشور مستقل فلسطینی را به رسمیت شناخت و از همه کشورها خواست به کمک‌های خود برای عملی شدن سریع‌تر حق تعیین سرنوشت این مردم ادامه دهند. در قطعنامه‌ای دیگر نیز در ۱۹ دسامبر همان سال بر حاکمیت دائمی مردم فلسطین بر سرزمین اشغالی فلسطین از جمله بیت‌المقدس شرقی مجددا تاکید نمود.

سابقه پذیرش حق تعیین سرنوشت فلسطین توسط رژیم صهیونیستی

علاوه بر رویه‌های بین‌المللی، رژیم صهیونیستی نیز بارها در موافقت‌نامه‌ها درباره کرانه باختری و نوار غزه، حق مشروع ملت فلسطین در تعیین سرنوشت را پذیرفته است. در سال ۱۹۹۳ پس از به رسمیت شناخته شدن رژیم صهیونیستی توسط یاسر عرفات، نخست وزیر این رژیم نیز ساف را به عنوان نماینده مردم فلسطین به رسمیت شناخت. این موضع تل‌آویو در سال‌های بعد نیز تکرار شد. در سپتامبر ۱۹۹۳ به موجب اعلامیه اصول مربوط به ترتیبات دولت خودگردان موقت، این موجودیت به منزله شورای منتخب مردم فلسطین برای یک دوره گذار پنج ساله در نوار غزه و کرانه باختری ایجاد شد. افزایش صلاحیت‌های دولت خودگردان در موافقت‌نامه‌های بعدی صلح، مانند موافقت‌نامه وای‌ریور در سال ۱۹۹۸ و یادداشت تفاهم شرم‌الشیخ در سال ۱۹۹۹ شخصیت حقوقی بین‌المللی دولت خودگردان را به همراه آورد. تحولات بعدی در فلسطین به ویژه مقاومت مردم در برابر تهاجم رژیم صهیونیستی به نوار غزه نیز موید همین موضوع بود.

فرایند پذیرش عضویت در سازمان ملل

پذیرش در سازمان ملل متحد با توصیه شورای امنیت به مجمع عمومی و تصویب توسط مجمع عمومی صورت می‌گیرد. برای بررسی عضویت اعضای جدید، روش رای‌گیری در شورا به صورت اکثریت کیفی است که این روش باعث شده است تا اعضای دائم عملا از حق وتو برخوردار باشند. بررسی سابقه اعضای دائم شورا نشان می‌دهد که اتحاد جماهیر شوروی ۴۷ بار برای جلوگیری از عضویت ۱۶ کشور، متوسل به حق وتو شد. بر این اساس، در سال‌های ۱۹۵۱ تا ۱۹۵۴ سازمان ملل با یک بن بست مواجه بود. این موضوع در دو نوبت از سوی مجمع عمومی در دیوان بین‌المللی دادگستری مطرح شد. در دومین نظر مشورتی در مارس ۱۹۵۰ آمده است که مجمع عمومی نمی‌تواند دولتی را به عضویت بپذیرد مگر این که شورای امنیت درخواست عضویت آن دولت را پذیرفته باشد.

حمایت از رژیم صهیونیستی؛ اصلی‌ترین منفعت آمریکا

در این بین اصلی‌ترین منفعت سیاست خارجی آمریکا در دوره کنونی، حمایت همه‌جانبه از رژیم اشغالگر و بی‌توجهی به خواسته‌های فلسطینیان است. بعد از وتوی قطعنامه عضویت فلسطین، رابرت وود معاون نماینده دائم آمریکا در سازمان ملل گفت: «ایالات متحده همچنان از راه‌حل دو دولتی به شدت حمایت می‌کند. این رای مخالفت با حق تشکیل کشور فلسطین را نشان نمی‌دهد، بلکه اذعانی است به این که این امر تنها از طریق مذاکرات مستقیم بین طرفین حاصل خواهد شد.» معنای دیگر این گذاره این است که فلسطینیان چه برای تشکیل دولت و چه برای عضویت در سازمان ملل باید شروط واشنگتن و تل‌آویو را بپذیرند. اگر بپذیریم که راه‌حل دو دولتی در سال ۱۹۷۴ توسط سازمان ملل ارائه شد و دولت‌های مختلف آمریکا نیز در مقاطع گوناگون آن را پذیرفته‌اند، اقدام آمریکا در وتوی عضویت کامل فلسطین چیزی جز یک اقدام سیاسی از جایگاه قدرت بزرگ نیست که هدف آن پذیرش شروطی است که آمریکا در معامله قرن مطرح کرد اعم از:

حاکمیت اسرائیل در ۳۰ درصد کرانه باختری از جمله رود اردن

خلع سلاح نوار غزه

الزام فلسطینیان به شناسایی رژیم صهیونیستی به عنوان دولت یهود

شهرک‌های صهیونیستی جزو خاک رژیم اشغالگر محسوب می‌شوند

کنترل امنیتی بخش اعظمی از کرانه باختری و گذرگاه‌ها توسط نیروهای رژیم صهیونیستی

فلسطینیان حق داشتن ارتش را ندارند

لغو تمام محدودیت‌های صهیونیستی در آینده و ...

نتیجه

فرایند تشکیل دولت مستقل فلسطین تاکنون تحولات مختلفی را پشت سر گذاشته؛ از جمله اینکه مجمع عمومی سازمان ملل به صورت دوفاکتو تشکیل دولت فلسطین را تایید کرده است. اولویت شورای امنیت و لزوم گذر از فرایند تصویب این شورا، به سدی محکم برای عضویت کامل دولت فلسطینی در سازمان ملل تبدیل شده است. سال‌هاست که شورای امنیت بیش از یک نهاد حقوقی، نهاد سیاسی محسوب می‌شود که مبنای عمل آن منافع اعضای دائم است. سازوکار داخلی شورا نیز که بر مبنای اکثریت کیفی است، آن را به ابزاری در میان ابزارهای متعدد آمریکا برای حمایت از منافع رژیم صهیونیستی تبدیل کرده است.

سجاد مرادی کلارده، پژوهشگر روابط بین‌الملل

کد خبر 6084211